Met zijn workshop “Van probleemgedrag naar signaalgedrag” nodigt Paul Mulder ons uit om anders naar gedrag te kijken. Niet alleen naar het gedrag zelf, maar vooral naar de betekenis erachter: de context, de stressbronnen en de factoren die iemand kunnen helpen of juist belasten.
Wij vroegen Paul: “Waarom mogen families jouw workshop op de informatiedag niet missen?” Zijn antwoord lees je hieronder – heel interessant om alvast een kijkje te krijgen in wat ons te wachten staat!
Wat zien we wel en wat zien we niet?
Paul: In mijn werk ontmoet ik veel kinderen en volwassenen met autisme en/of een verstandelijke beperking, regelmatig in combinatie met een zeldzaam genetisch syndroom. Hun gedrag roept regelmatig vragen op bij ouders, begeleiders en leerkrachten: Waarom doet hij zo? Waar komt dit ineens vandaan?
Mijn ervaring is dat gedrag nooit op zichzelf staat. Het komt voort uit een wisselwerking tussen de persoon en zijn omgeving. Hoe is de afstemming tussen de persoon en zijn omgeving? Hebben wij de behoeften duidelijk? En kan de omgeving hierin voorzien?
Gedrag komt niet uit het niets. Het ontstaat tussen mensen, in een bepaalde situatie.
Factoren waaraan we kunnen denken die vanuit de omgeving een rol spelen zijn: hoe vertrouwd is de omgeving? Is duidelijk en voorspelbaar wat gaat gebeuren? Welke en hoeveel prikkels zijn er aanwezig? En minstens zo belangrijk: wie zijn er in de ruimte – en wat brengen die mensen mee aan stemgebruik, energie, verwachtingen of oordeel?
Een belangrijk uitgangspunt in mijn werk is Contact vóór contract, oftewel: eerst de verbinding aangaan en dan pas iets van iemand vragen.
Wanneer factoren als angst, spanning of impulsiviteit het dagelijks functioneren sterk in de weg zitten, wordt soms medicatie overwogen. Dit kan (tijdelijk) een ondersteunend middel zijn, maar we moeten er voorzichtig mee zijn. Gedrag dat wij als ‘ongewenst’ kunnen bestempelen, kan ook het enige overgebleven signaal zijn waarmee iemand ons iets probeert te vertellen. Als we dat dempen, lopen we het risico om juist die boodschap te missen.
Over Paul:
Paul Mulder is orthopedagoog en gezondheidszorgpsycholoog bij GGZ-instelling Lentis (Autisme Team Noord-Nederland, Jonx). Hij werkt daar met mensen met autisme en een verstandelijke beperking, vaak in combinatie met een zeldzaam syndroom. In 2020 promoveerde hij op onderzoek naar ontwikkeling en gedrag bij zeldzame genetische syndromen, waaronder Cornelia de Lange, Malan en Marshall-Smith. Ook geeft hij les in de postdoctorale opleidingen voor orthopedagoog-generalist en gezondheidszorgpsycholoog.
